Ô Ûapple ÙÈ appleô ÁÂÓÓ ıëî ÈÔ ÛÙËÓ È ÛÙÚ Ù, ÛÙ Ì ÙÈ ÌÔ fiïô ÒÓÂÙ È Î È Ì fiï ÙÔ Ù ÓÈ Ù. ˆÛÙ Ï Ì

«K È apple ÌÂ. EÌ appleúôûì ÓÂÈ ÙÔ ÛappleÈÙ ÎÈ» Ô Ûapple ÙÈ appleô ÁÂÓÓ ıëî ÈÔ ÛÙËÓ È ÛÙÚ Ù, ÛÙ Ì ÙÈ ÌÔ fiïô ÒÓÂÙ È Î È Ì fiï ÙÔ Ù ÓÈ Ù. ˆÛÙ Ï Ì

Γιάννης Ρίτσος ένα µαξιλάρι φεγγαράκι το παιδί µου αποκοιµήθηκε. Όλη η πλάση στις µύτες των ποδιών κοιτάζει απ το παράθυρό µας κοιτάζει το παιδί µου που κοιµήθηκε. Όλα τ αστέρια µια µυγδαλιά ανθισµένη αστέρια µπρος στο παράθυρό µας κοιτάζει το παιδί µου που κοιµήθηκε. Ο θεός των σπουργιτιών και των παιδιών πίσω από µια κουρτίνα λουλουδένια κοιτάζει το παιδί µου που κοιµήθηκε. Σιγά, µανούλα, σιγά. Θα το ξυπνήσεις. Πρωινό άστρο Τι θόρυβο που κάνει η πορτούλα της καρδιάς σου καθώς ανοιγοκλείνει στον κήπο της χαράς. 34

Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙÂ 1. O appleôèëù, ÁÈ Ó appleâúèáú ÂÈ ÙÔÓ appleóô ÙÔ apple È ÈÔ, ÚËÛÈÌÔappleÔÈÂ ÂÈÎfiÓÂ applefi ÙË Ê ÛË. ªappleÔÚÂ ÙÂ Ó ÙÈ ÚÂ ÙÂ ÛÙÔ ÎÂ ÌÂÓÔ; 2. È ÈÛı ÓÂÙ È Ë ÌËÙ Ú fiù Ó Ï appleâè ÙÔ ÎÔÈÌÈÛÌ ÓÔ apple È ÙË ; 3. Ô appleô ËÌ Ùfi ÌÔÈ ÂÈ ÌÂ Ó ÓÔ ÚÈÛÌ. º ÚÓÔ ÌÂ ÛÙËÓ Ù ÍË Ì Ó ÓÔ Ú ÛÌ Ù Î È Ù È Ô ÌÂ. Γιάννης Ρίτσος (Μονεµβασία 1909 - Αθήνα 1990) Από τους µεγαλύτερους ποιητές µας. Αγωνίστηκε για τη δηµοκρατία και την ελευθερία. Τα ποιήµατά του συνήθως αντλούν τα θέµατά τους από την ιστορία, τη µυθολογία και τα προβλήµατα του σηµερινού ανθρώπου. Έχει γράψει και ποιήµατα που διαβάζονται ευχάριστα από τα παιδιά όπως: «Τα παιχνίδια τ ουρανού και του νερού», «Πρωινό άστρο», «Όνειρο καλοκαιρινού µεσηµεριού». Πολλά ποιήµατά του έχουν µελοποιηθεί. Άλλα έργα του είναι: Το τραγούδι της αδελφής µου, Ρωµιοσύνη, Επιτάφιος. Προτάσεις για διάβασµα Ιωάννα Καρατζαφέρη, Ένα πιάνο µε φτερά, εκδ. Σύγχρονη Εποχή. Μάρω Λοΐζου, Και το µικρό παιδάκι τρέχει στην αγκαλιά της µαµάς του να συναντήσει την αγάπη, εκδ. Πατάκη. 35

Ρούντο Μόριτς Πώς βάφτηκαν κόκκινα τ αστεράκια ισορρόπησε τα νύχια O ήλιος έµοιαζε µ ένα πελώριο φανάρι στον ουρανό κι έβαφε κόκκινο όλο τον κόσµο. Η λίµνη, τα λιβάδια, οι αγροί, όλα ρόδιζαν από το φως του. Μόνο το πράσινο του δάσους είχε πάρει ένα σκούρο τόνο καθώς το σούρουπο πλησίαζε. Η µητέρα και το ζαρκαδάκι της είχαν πάρει δρόµο. Πήγαιναν σε µια κοιλάδα µε τρυφερό χορτάρι κι ένα ρυάκι µε κρυσταλλένια νερά. Όµως η αλεπού τούς πήρε από πίσω. Ήταν εύκολο ν ακολουθήσει τα ίχνη τους, κι ο άνεµος τη βοηθούσε, γιατί φυσούσε αντίθετα, κι έτσι τα ζαρκάδια δεν µπορούσαν να τη µυριστούν. Η κοιλάδα ήταν µακριά και στενή. εξιά κι αριστερά οι πλαγιές ήταν γεµάτες χορτάρι, θάµνους, φτέρες και βράχια. Η αλεπού είχε καλούς κρυψώνες. Η µητέρα του Αστρούλη άρχισε να τρώει, κι αυτός τη µι- µήθηκε. Είχε µπόλικο γρασίδι εκεί τριγύρω. Ωστόσο, αργά και προσεχτικά, η αλεπού πλησίαζε τα δυο ζώα που ούτε την έβλεπαν ούτε τη µυρίζονταν. Ακόµα κι όταν αυτή σύρθηκε µε την κοιλιά κι ήρθε πιο κοντά. Η µητέρα χώθηκε πίσω από µια βατοµουριά. Έψαχνε να βρει ένα τρυφερό χορτάρι ξένοιαστη, χωρίς να νιώθει τον κίνδυνο που παρα- µόνευε. Για µερικές στιγµές το ζαρκαδάκι έµεινε µόνο, κι αυτό ακριβώς περίµενε η αλεπού. Ζύγιασε το κορµί της, πήρε φόρα και τινάχτηκε σαν αστραπή πάνω του. Ο Αστρούλης κινήθηκε αµέσως. Ρίχτηκε στο πλάι κι έτσι η αλεπού δεν µπόρεσε να ριχτεί στην πλάτη του. Έπεσε όµως πάνω του και τον δάγκωσε στα πλευρά. Ευτυχώς ήταν ένα επιπόλαιο δάγκωµα. Ο Αστρούλης ξεφώνισε κι άρχισε να κλοτσάει δεξιά κι αριστερά µε τα µακριά, λιγνά του πόδια. Η αλεπού έπεσε στο χορτάρι. Η µητέρα έτρεξε αµέσως και ρίχτηκε στην αλεπού. Με τα σκληρά νύχια των ποδιών της, της χτύπαγε το κοκκινότριχο κορµί της άσπλαχνα, χωρίς σταµατηµό σαν να χε σφυριά. Τώρα η αλεπού δεν κοίταζε το ζαρκαδάκι, αλλά πώς να γλιτώσει τη ζωή της. Οι οπλές τής 36

µητέρας τη βάραγαν στα πλευρά και το κεφάλι. Από τα µεγάλα ήσυχα µάτια της είχε χαθεί κάθε ηρεµία. Ήταν γεµάτα άγριο θυµό κι απελπισία. Μετά από αυτή την επίθεση η αλεπού το έβαλε στα πόδια. Χώθηκε πίσω από τις βατοµουριές κι εξαφανίστηκε, αλλά το µέρος είχε χάσει πια για τον Αστρούλη την ασφάλειά του. Η µητέρα του είχε κλοτσήσει µε τόση δύναµη, που την πόνεσε το χτυπηµένο της πόδι. Για µια στιγµή µάλιστα φοβήθηκε µήπως της ξανανοίξει η πληγή. Όσο για την αλεπού, είχε φάει τόσες κλοτσιές, που τώρα έτρεχε κουτσαίνοντας, αξιολύπητη. Τυχερή ήµουνα, σκεπτόταν, που δε µου έσπασε κανένα κόκαλο. Ο Αστρούλης ήταν πάντα πεσµένος στο χώµα. Η πληγή ξεµάτωνε συνέχεια και το ζαρκαδάκι έχανε δυνάµεις. Τ άσπρα αστεράκια πάνω στο δέρµα του άρχισαν να βάφονται κόκκινα. Κόκκινα τροµαχτικά α- στέρια που προµηνούσαν το θάνατο, αν το αίµα συνέχιζε να τρέχει. Η µητέρα ακολούθησε για λίγο τη µοχθηρή αλεπού, αλλά ξαφνικά την παράτησε και γύρισε βιαστικά στον Αστρούλη. Τον κοίταξε και τα µάτια της ξανάγιναν ήρεµα και γλυκά. Ύστερα έσκυψε κι έγλειψε τη µατωµένη πληγή του παιδιού της απαλά, γεµάτη στοργή και τρυφερότητα. Ο Αστρούλης σάλεψε και τέντωσε τα πόδια του κι έστησε τ αυτιά του. Όλα ήταν ήσυχα τώρα, ακόµα κι η πληγή του έπαψε να πονάει. έτρεχε αίµα προανάγγελλαν 37

Φώκια Mονάχους-Mονάχους µε το µικρό της Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 1. Ò appleâú Ûapple ÔÓÙ È Ù ÌÈÎÚ ÙÔ, fiù Ó ÎÈÓ ÓÂ Ô Ó. ªappleÔÚÂ Ó ÈËÁËı apple ÚfiÌÔÈ ÈÛÙÔÚ Â ; 2. ÂÚÈÁÚ Êˆ Ó appleâúèûù ÙÈÎfi appleô  ÓÂÈ ÙËÓ Á appleë ÙË ÌËÙ Ú ÌÔ ÁÈ Ì Ó. 3. ºÙÈ ÓÔ ÌÂ Ó È Ï Ô ÁÈ ÙË ÌËÙ Ú. ıâ apple È ˆÁÚ Ê ÂÈ ÌÈ ÛÂÏ Î È ÁÚ ÊÂÈ Ï Á ÏfiÁÈ ÁÈ ÙË ÈÎ ÙÔ ÌËÙ Ú. ÁÎÂÓÙÚÒÓÔ Ì ÙÈ ÛÂÏ Â, ÙÈ «ÓÔ Ì» fiïâ Ì Î È ÓÔ ÌÂ Ó Ó Ù ÙÏÔ ÛÙÔ È Ï Ô. Ρούντο Μόριτς (Rudo Moric) (Σλοβακία 1921-1985) Συγγραφέας παιδικών βιβλίων, υποψήφιος για το Bραβείο Άντερσεν το 1978, το 1982 και το 1986. Πρόταση για διάβασµα Αντώνης Μπενέκος, Ο Μπακ και οι φίλοι του, εκδ. Καστανιώτη. 38

Θέτη Χορτιάτη Λούνα παρκ, παππούλη µου! Œ χω µαγικό παππούλη που ναι λούνα παρκ τρελό έχει γόνατα αλογάκια δίνω µια και καβαλώ κάνω κούνια σε δυο χέρια και τσουλήθρα σ αγκαλιά παίζω ένα βουβό ταµπούρλο τη µεγάλη του κοιλιά φέγγουν πάνω του λαµπιόνια µάτια πίσω από γυαλιά τραγουδάει βραχνή κασέτα και λαλεί σοφή µιλιά έχει τσέπες µαγαζάκια νύχτα µέρα ανοιχτά παίρνω τσίκλες σοκολάτες κι ό,τι θες χωρίς λεφτά µα πληρώνω εισιτήριο κι είναι ακριβό πολύ για να µπω στο λούνα παρκ µου δίνω σφυριχτό φιλί. 39

Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 1. ˆÁÚ Ê Ô Ì Û ÚÙ ÙÔ Ì ÙÚÔ ÙÔ ÙÚÂÏfi ÏÔ Ó apple ÚÎ ÙÔ Ì ÁÈÎÔ apple appleappleô. 2. ªappleÔÚÂ Ó ÈËÁËı ÛÙ  ÈÛÙÔÚ Â Ì ڈ ÙÔ ÈÎfi ÛÔ apple appleappleô ; 3. «Ú ÁÔ ÂÈ Ú Ó Î Û Ù»: ÔÁÚ ÊÒ ÙÔÓ apple appleappleô ÌÔ ÙÔÓ apple appleappleô ÙˆÓ Ê ÏˆÓ ÌÔ, fiù Ó ÙÚ ÁÔ fiù Ó Ï ÂÈ ÈÛÙÔÚ Â Î È apple Ú Ì ıè. 4. µú ÛÎÔ Ì Û ÌÈ È ÏÈÔı ÎË (ÙË Ù ÍË, ÙÔ Û ÔÏÂ Ô ÙÔ ÌÔ ÙË appleâúèô Ì ) ÙÔ È Ï Ô ÙÔ ÁÎÚÈÓÙ Ô ÌappleÂ, O apple appleappleô appleâ- Ù ÂÈ (ÂÎ. ÛÙˆÚ), Î È ÙÔ È Ô ÌÂ. º ÓÙ fiì ÛÙÂ Î È ÁÚ ÊÔ ÌÂ Ó Ó È ÏÔÁÔ Ó ÌÂÛ ÛÙÔ Ô apple appleappleô Â. Θέτη Χορτιάτη (Θεσσαλονίκη 1929) Έχει ασχοληθεί µε την πεζογραφία, το θέατρο και κυρίως µε την ποίηση για παιδιά. Θέµατα των βιβλίων της είναι η φύση, η παράδοση και ο χαρούµενος παιδικός κόσµος. Τα ποιήµατά της µοιάζουν µε παιχνίδια της φαντασίας µε τις λέξεις. Μερικά από τα έργα της: Ο δάσκαλος µε το βιολί και το αστέρι, Τα δέντρα µας, Το πανηγύρι, Παιχνιδόγελα, Παιχνιδόλεξα, Είµαι του κόσµου ένα παιδί, Στη Βέροια στη Βεργίνα. Πρόταση για διάβασµα Ζασµίν Ντιµπέ, Ο τροµερός παππούς, µετάφραση Ειρ. Μάρρα, εκδ. Κέδρος. 40

Μερσέ Κόµπανυ Η ιστορία του Ερνέστου H σηµερινή ηµέρα είναι πολύ σηµαντική για τον Ερνέστο: θα γιορτάσει µαζί µε τους γονείς του την ΗΜΕΡΑ ΠΟΥ ΗΡΘΕ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ. Κάθε χρόνο, από τότε που υιοθέτησαν τον Ερνέστο, γιορτάζουν µε µεγάλη επισηµότητα την επέτειο της ηµέρας που πήγαν και τον πήραν. Επίσης, κάθε χρόνο, διηγούνται στον µικρό, αυτό που εκείνος λέει «η ιστορία µου». Ο Ερνέστος δεν κουράζεται ποτέ να την ακούει, και όσο µεγαλώνει προσθέτει καινούριες ερωτήσεις. Τώρα, καθισµένος στα γόνατα της µητέρας του, µε τη γάτα στην α- γκαλιά του, ετοιµάζεται να την ακούσει µε πολύ µεγάλη προσοχή. Και η µητέρα αρχίζει... Πριν από πάρα, µα πάρα πολλές µέρες ήταν ένας άντρας και µια γυναίκα που αγαπιόντουσαν. Ήταν πολύ ερωτευµένοι κι από τον έρωτα αυτόν γεννήθηκε ένα µωρό. Εγώ! διακόπτει ο µικρός. Ναι, εσύ, και σου έδωσαν το όνοµα Ερνέστος. Όµως, αυτός ο άντρας κι αυτή η γυναίκα δεν µπορούσαν να γίνουν γονείς ούτε να σε κρατήσουν κοντά τους. Γιατί; ε µε αγαπούσαν; Και βέβαια σε αγαπούσαν, αλλά για να γίνουν ένας άντρας και µια γυναίκα γονείς δε φτάνει µόνο η αγάπη. Λοιπόν, ενώ εκείνο το ζευγάρι απέκτησε ένα µωρό εσένα, εµάς µας είπε ο γιατρός πως ποτέ δε θα µπορούσαµε να κάνουµε παιδί, παρ όλο που αγαπούσαµε ο ένας τον άλλον πάρα πολύ, επειδή κάτι µέσα στα σώµατά µας δε λειτουργούσε σωστά. Αυτό µας έκανε να στενοχωρηθούµε, είπε ο πατέρας, γιατί και η µαµά σου και εγώ θέλαµε πολύ ένα παιδάκι. Και η αγάπη µας ήταν τόση, που αποφασίσαµε να υιοθετήσουµε ένα. 41

42 Εµένα! πετάχτηκε ο Ερνέστος. Η µητέρα χαµογέλασε και του χάιδεψε το µάγουλο: Ναι, εσένα, όµως άσε µε να συνεχίσω. Ναι, ναι... Τότε λοιπόν, επισκεφτήκαµε πολλά οικοτροφεία... Και εκεί σας περίµενα εγώ! Τα µατάκια του Ερνέστου έλαµπαν! Τώρα θα άρχιζε το αγαπηµένο του κοµµάτι της ιστορίας. Ναι, εκεί µας περίµενες. Κι αυτό γιατί εκείνο το ζευγάρι που δεν µπορούσε να σε κρατήσει σε είχε πάει εκεί όπου θα σε αναζητούσαν κάποιοι άλλοι γονείς. Μέχρι που έφτασε η µέρα που µας ειδοποίησαν να πάµε να σε πάρουµε. Σήµερα συµπληρώνονται πέντε χρόνια. Και το µαλλιαρό αρκουδάκι το αγόρασε ο µπαµπάς για το δρόµο, έτσι; Ναι, απαντά ο πατέρας, ήθελα να είναι το πρώτο µας δώρο για σένα. Έλα, όµως, συνέχισε, τι έκανα όταν σας είδα; Ήµουν όµορφος; Η µητέρα πήρε το κεφαλάκι του στα δυο της χέρια και του έδωσε ένα φιλί στην άκρη της µύτης. Ήσουν γλύκας! Φορούσες ένα µπλουζάκι κι ένα φορµάκι, αυτά που τα φυλάµε ακόµα. Ο µικρός ρωτάει: εν περπατούσα ακόµη, έτσι; Όχι, µπουσουλούσες µόνο. Τα πρώτα βηµατάκια σου τα έκανες εδώ στο σπίτι. Ο µικρός όµως έχει το κεφάλι σκυµµένο και δείχνει συλλογισµένος. Ξαφνικά ψιθυρίζει: Μαµά... εµένα... εµένα θα µου άρεσε περισσότερο να ήµουνα στην κοιλιά σου. Κοίτα, το πιο σηµαντικό πράγµα για ένα παιδί είναι να ξέρει ότι το αγαπούσαν και το ήθελαν απ την πρώτη στιγµή που το σκέφτηκαν. Και µε εσένα έτσι έγινε. εν σε είχαµε γνωρίσει ακόµη, κι όµως προετοιµάζαµε τον ερχοµό σου.

Μιλούσαµε για σένα, αναρωτιόµασταν πώς θα ήσουν, τι θα κάναµε, πώς θα σε µορφώναµε. Κάναµε τα ίδια πράγµατα, µικρέ µου, όπως αν θα ήσουν µέσα µου. Για µας, για την αγάπη µας για σένα, δεν έχει την παραµικρή σηµασία που µας περίµενες σε άλλο µέρος. Το σηµαντικό είναι πως τώρα είµαστε µαζί και αγαπάµε ο ένας τον άλλον. ε νοµίζεις κι εσύ ότι αυτό είναι που µετράει; Όµως... Ο µικρός σµίγει τα φρύδια και επιµένει. Επιµένει γιατί θέλει να είναι πολύ σίγουρος. Εσύ και ο µπαµπάς θα µε αγαπάτε πάντα το ίδιο, όπως και αν ή- µουν στην κοιλιά σου; Μα και βέβαια, το ίδιο κι ακόµη περισσότερο. Κι αν πήγαµε να σε πάρουµε, το κάναµε γιατί σε θέλαµε πολύ. Γι αυτό, εδώ σε εµάς, η ΗΜΕΡΑ ΠΟΥ ΗΡΘΕΣ ΣΠΙΤΙ είναι ηµέρα µεγάλης γιορτής. Και ο µπαµπάς είναι ο δικός µου µπαµπάς-µπαµπάς κι εσύ είσαι η δική µου µαµά-µαµά, έτσι; Κι εσύ το δικό µας παιδί-παιδί. Σε αγαπάµε, και καµιά φορά σε µαλώνουµε, σαν παιδί µας που είσαι. Είµαστε µια πραγµατική οικογένεια. Και δε... δε θα µε αφήσετε ποτέ, ε; Οι γονείς του άρχισαν να γελάνε και ο µπαµπάς τού είπε: Να σε αφήσουµε; Ποτέ! Εσύ θα µας αφήσεις όταν θα ερωτευτείς µια όµορφη κοπέλα. Τώρα η µαµά τον αγκαλιάζει σφιχτά µε τρυφερότητα. 43

Ήταν όλα τους παιδιά µου... Ú ÛÙËÚÈfiÙËÙ 1. O ÚÓ ÛÙÔ ı ÏÂÈ Ó ÎÔ ÂÈ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÙÔ. È ÏÏÔ ı ıâïâ Ó ÚˆÙ ÛÂÈ ÙË ÌËÙ Ú ÙÔ ; 2. O ÚÓ ÛÙÔ ı ÁÈÔÚÙ ÛÂÈ Ì Ì ÙÔ ÁÔÓ ÙÔ «ÙËÓ ËÌ Ú appleô Úı ÛÙÔ Ûapple ÙÈ». ªappleÔÚÂ Ó ÙË Ê ÓÙ ÛÙÂ Î È Ó appleâúèáú ÂÈ ÙË ÁÈÔÚÙ ; 3. N ÚˆÙ ÛÂÈ ÙÔ ÁÔÓ ÛÔ appleò Ù Ó Ë appleúòùë Ì Ú appleô Úı ÂÛ ÛÙÔ Ûapple ÙÈ ÛÔ. N ÁÚ ÂÈ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ ÛÔ Ó ÙËÓ apple ÚÔ ÛÈ ÛÂÈ Ì ʈÙÔÁÚ Ê Â ÛÔ! 4. ÈÚÈ fiì ÛÙ Û ÔÌ Â Î È ÁÚ ÊÔ ÌÂ Ó ÁÚ ÌÌ ÛÙÔÓ ÚÓ ÛÙÔ. ÙË Û Ó ÂÈ ÓÙ ÏÏ ÛÛÔ Ì ٠ÁÚ ÌÌ Ù Î È Û ËÙ Ì ÁÈ Ù. Mερσέ Kόµπανυ Iσπανός συγγραφέας βιβλίων για παιδιά. Προτάσεις για διάβασµα Ι.. Ιωαννίδης, Το κορίτσι µε τις δυο µητέρες, εκδ. Πατάκη. Κάρµεν ντε Ποσάδας, Το Κίβι, µετάφραση Τζένη Γαβαλάκη, εκδ. Πατάκη. 44